Vida de Scipión

23.1 Post haec Scipionem longe maiora quam ea quae gesserat meditantem aduersa ualitudo corripuit, cuius fama per Hispaniam uulgata, 2 et ut plaerumque fit sermonibus aucta ad spem nouarum rerum non solum Hispanas gentes, sed etiam Romanorum exercitum, quem ille ad Sucronem reliquerat concitauit. 3 Soluta primum militum disciplina imperatoris absentia fuerat, mox rumores de aegritudine eius et de periculo uitae in exercitum delati tantam seditionem motumque fecerunt, 4 ut quidam contempto tribunorum imperio iisque demum fugatis duos gregarios milites sibi crearent imperatores, qui non solum nomen imperii a uanisuariis U  auctoribus delatum, sed etiam fasces et secures prae se ferre ausiapassi U  sunt. 5 Adeo furor plaerunque et mala ambitio mortalium mentes exagitat. Nec quieuere Hispanae gentes, Mandonius praesertim atque Indibilis, qui affectantesaffectante U  Hispaniae regnum post expugnationem Carthaginis Nouae ad uictorem Scipionem defecerant. 6 Deinde Romanorum potentiam longe lateque diffusam, iniquo animo tolerantes aliquam nouandarum rerum occasionem quaerebant. AcceptisDeceptis s  autem rumoribus non solum de morbo, sed prope etiam de morte P. Scipionis fideque adhibita extemplo exercitumextemplo ex exercitum G  compararunt, et Suesitanis qui socii et amici erant populi Romani intulerunt bellum.

23.1 Dende a poco, estando Scipión en propósito de obrar mayores cosas que las fasta entonces fechas, incurrió contraria enfermedad13enfermedad: traducción por interpretación a partir del contexto del lat. ualitudo. y divulgose la fama d'ello por España, 2 y segund muchas vezes acaesçe, quando por palabras fue acrescentada, incitó la nueva no sólamente las gentes [185r,a] de España a novedades, mas aun el exército romano que él avía dexado cerca de Sucrón. 3 Lo primero por la absencia del capitán recresció dissolución en la disciplina militar y, venida la nueva de su enfermedad y peligro de la vida en el exército, luego los guerreros fizieron tan grand movimiento con discordia entre sí levantada, 4 que menospreciando lo que mandavan los tribunos y faziéndolos fuyr, criaron por capitanes a dos allegadizos, los quales, no solamente osaron recebir de aquellos vanos autores el nombre de capitanía, mas aún levar ante sí faxas y segures. 5 De tal manera suele muchas vezes la mala cobdicia de vanos honores solicitar los sentidos de los mortales y aún las gentes españolas no estovieron quedas, especialmente Mandonio y Indible, los quales, deseosos de reynar en España, se avían ydo a Scipión después que tomó a Carthagine la Nueva, porque le veían vencedor. 6 Pero después sofrían de mal grado el poder de los romanos y buscavan alguna occasión para innovar las cosas. Assí que, oýdas las nuevas no sólo de la enfermedad, mas quasi de la muerte de Publio Scipión, y dada fe a ello, luego juntaron exército y començaron fazer guerra a los suessitanos, que eran compañeros y amigos del pueblo romano.